علت صدای ویزویز (Buzzing) چراغ توکار LED چیست؟ ۳ دلیل اصلی + راه حل
تصور کنید در یک شب آرام، کتابی در دست گرفته‌اید و می‌خواهید مطالعه کنید. همه چیز ساکت است، به جز یک صدای مزاحم، ممتد و آزاردهنده: “زززززززز…”
این صدای ویزویز (Buzzing) یا هوم (Humming) که از سقف می‌آید، می‌تواند آرامش خانه را به هم بزند. بسیاری از مردم فکر می‌کنند این صدا طبیعی است یا گوششان حساس شده، اما اینطور نیست. چراغ‌های LED سالم باید کاملاً بی‌صدا باشند.
اگر چراغ‌های توکار سقفی شما صدا می‌دهند، قطعا یک مشکل فنی وجود دارد. ما در تیم مهندسی آلتون رای، این مشکل را ریشه‌یابی کرده‌ایم. در این مقاله، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که چه چیزی آن بالا در حال لرزیدن است و چگونه می‌توانید برای همیشه از شر این صدا خلاص شوید.
نکته مرتبط: صدای چراغ معمولاً خطرناک نیست، اما نشانه‌ای از کیفیت پایین قطعات است. اگر چراغتان علاوه بر صدا، چشمک هم می‌زند، حتماً مقاله ۵ علت اصلی چشمک زدن چراغ توکار را هم مطالعه کنید.
منبع صدا کجاست؟ (این LED نیست که فریاد می‌زند!)
اولین چیزی که باید بدانید این است که خودِ چیپ‌های کوچک LED که نور تولید می‌کنند، هیچ قطعه متحرکی ندارند و نمی‌توانند صدا تولید کنند.
پس صدا از کجا می‌آید؟
مقصر اصلی، باز هم همان قطعه معروف یعنی درایور (Driver) یا ترانس است. همانطور که در مقالات قبلی گفتیم، درایور وظیفه تبدیل برق ۲۲۰ ولت شهری به برق مناسب برای LED را دارد.
در داخل درایورها، قطعاتی مانند سیم‌پیچ (Inductor) و ترانسفورماتور وجود دارد. وقتی جریان برق از این سیم‌پیچ‌ها عبور میکند، میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود که باعث لرزش بسیار خفیف هسته فلزی آن‌ها می‌شود (پدیده‌ای به نام Magnetostriction). این لرزش‌های ریز، همان صدای ویزویزی است که می‌شنوید.
دلیل ۱: درایورهای ارزان و “تو خالی”
این شایع‌ترین دلیل در بازار ایران است.
مشکل چیست؟
در درایورهای باکیفیت (مثل محصولات آلتون رای)، تولیدکننده برای جلوگیری از این لرزش، تمام قطعات داخلی درایور را در یک ماده رزین یا چسب مخصوص غرق میکند (به این کار Potting می‌گویند). این کار باعث می‌شود قطعات سر جای خود فیکس شوند و نتوانند بلرزند.
اما در چراغ‌های ارزان‌قیمت، درایور “تو خالی” است. قطعات (مخصوصاً سیم‌پیچ‌ها) شل هستند و با عبور جریان برق، آزادانه می‌لرزند و قاب پلاستیکی درایور مثل یک بلندگو این صدا را تقویت میکند.
راه حل آلتون رای: ما از درایورهای سالید استیت (Solid State) و پات‌شده (Potted) استفاده می‌کنیم. داخل درایورهای ما با رزین اپوکسی پر شده و هیچ فضای خالی برای لرزش وجود ندارد. نتیجه؟ عملکردی ۱۰۰٪ بی‌صدا.
دلیل ۲: دیمر (Dimmer) ناسازگار؛ دشمن آرامش
آیا از کلید دیمر (کم و زیاد کننده نور) استفاده می‌کنید و وقتی نور را کم می‌کنید، صدا شروع می‌شود؟
مشکل چیست؟
دیمرهای قدیمی با “برش دادن” موج برق کار می‌کنند. اگر دیمر شما با درایور LED سازگار نباشد (که ۹۰٪ مواقع نیست)، این برش‌های ناگهانی برق باعث ایجاد شوک‌های شدید به سیم‌پیچ‌های داخل درایور می‌شود. درایور زیر این فشار شروع به “جیغ کشیدن” یا ویزویز شدید میکند.
راه حل:
-
تست ساده: دیمر را روی حداکثر نور بگذارید. اگر صدا قطع شد، مشکل قطعاً از دیمر است.
-
اقدام: اگر چراغتان قابلیت دیمر شدن ندارد (Dimmable نیست)، دیمر را باز کنید و یک کلید معمولی نصب کنید. اگر چراغ دیمبل است، باید یک دیمر مخصوص LED (مدل‌های Trailing Edge) تهیه کنید.
دلیل ۳: لرزش فیزیکی قاب چراغ
گاهی اوقات مشکل از قطعات الکترونیکی نیست، بلکه مکانیکی است.
مشکل چیست؟
اگر فنرهای چراغ توکار ضعیف باشند یا سایز سوراخ سقف کمی بزرگ باشد، چراغ به خوبی در جای خود فیکس نمی‌شود. لرزش خفیف درایور (که شاید به خودی خود صدایی نداشته باشد) به بدنه چراغ و سپس به سقف کناف منتقل می‌شود. سقف کناف مثل یک صفحه طبل عمل کرده و صدا را تقویت میکند.
راه حل:
چراغ را از سقف بیرون بیاورید. فنرها را چک کنید و در صورت نیاز کمی آن‌ها را باز کنید تا محکم‌تر شوند. مطمئن شوید که چراغ کاملاً کیپ در سقف قرار می‌گیرد.
برای اطمینان از نصب صحیح، می‌توانید راهنمای تصویری نصب چراغ توکار را مرور کنید.
جدول عیب‌یابی سریع صدا (Sound Diagnosis)
| نوع صدا | زمان وقوع | علت احتمالی اصلی | راه حل پیشنهادی |
| ویزویز ممتد و یکنواخت | همیشه، به محض روشن شدن | درایور بی‌کیفیت و توخالی | تعویض درایور یا کل چراغ با مدل بی‌صدا |
| ویزویز شدید و متغیر | فقط وقتی نور را با دیمر کم می‌کنید | ناسازگاری دیمر با چراغ | حذف دیمر یا استفاده از دیمر مخصوص LED |
| صدای لرزش یا تق‌تق ریز | دائمی، با دست زدن به چراغ قطع می‌شود | شل بودن چراغ در سقف کناف | محکم کردن فنرها و فیکس کردن چراغ |
سوالات متداول (FAQ)
آیا صدای ویزویز چراغ خطرناک است و احتمال آتش‌سوزی دارد؟
خیر، معمولاً صدای ناشی از لرزش سیم‌پیچ‌ها خطر ایمنی یا آتش‌سوزی ندارد. اما این صدا نشان‌دهنده کیفیت پایین قطعات است و احتمالاً عمر چراغ کوتاه خواهد بود.
آیا می‌توانم درایور صدا دهنده را خودم تعمیر کنم (مثلاً با چسب)؟
توصیه نمی‌شود. باز کردن درایور و ریختن چسب یا رزین داخل آن نیاز به دانش فنی دارد و اگر از مواد نامناسب استفاده کنید که عایق حرارت باشند، باعث داغ شدن و سوختن درایور می‌شوید. بهترین کار تعویض است.
نتیجه‌گیری: سکوت، نشانه‌ی کیفیت است
نورپردازی خوب باید “دیده” شود، نه “شنیده”! یک چراغ LED باکیفیت، تحت هیچ شرایطی نباید صدایی تولید کند که در محیط خانه قابل شنیدن باشد.
صدای ویزویز، فریادِ قطعات بی‌کیفیتی است که در سقف شما کار گذاشته شده‌اند. اگر به دنبال آرامش و سکوت در خانه هستید، باید در انتخاب چراغ دقت کنید.
ما در آلتون رای با استفاده از تکنولوژی پیشرفته درایوهای پات‌شده (رزین‌کاری شده)، لرزش قطعات را به صفر رسانده‌ایم. چراغ‌های ما نه تنها نور زیبا و پایداری دارند، بلکه سکوت خانه شما را هم تضمین می‌کنند.
اگر از سمفونی مزاحم چراغ‌های سقفی خسته شده‌اید، همین حالا به سراغ مدل‌های بی‌صدای ما بروید:
🤫 مشاهده و خرید چراغ‌های توکار LED کاملاً بی‌صدا (Silent Technology) 🤫